Let’s talk about sex
‘Seks is meer dan recht op en neer’ is een campagneleus van vroeger. Maar eigenlijk is het nu net zo actueel. Vandaag lopen jongeren ook met veel vragen over seks en seksuele gezondheid. Edward de Haan, sociaal verpleegkundige bij GGD Hart voor Brabant, beantwoordt ze tijdens zijn spreekuur en via de chat van Sense.info. Mariëlle van de Ven, kwaliteitscoördinator bij Medicinfo, ziet ook een groeiend aantal vragen binnenkomen via de apps waarin gezondheidsvragen beantwoord worden. Welke overeenkomsten en verschillen zien zij?
Hoe beantwoorden jullie vragen over seks en seksuele gezondheid?
Mariëlle van de Ven: “Medicinfo ontwikkelt diensten zoals apps waarmee mensen digitaal hun gezondheidsvraag kunnen stellen aan een medisch team. Dat doen we voor een groeiend aantal klanten, zoals zorgverzekeraars en huisartspraktijken. Tussen alle medische vragen zitten ook regelmatig vragen over seks en seksuele gezondheid. Appen is laagdrempelig – juist bij dit soort vragen. Vooral voor pubers, die sowieso vol vragen zitten over hun lichaam.”
Edward de Haan: “Laagdrempeligheid is belangrijk, net als anonimiteit. Daarom hebben we niet alleen een spreekuur, maar bemensen we ook – samen met andere GGD-en de soa-aidslijn – de chat van Sense.info. Dat is het SoaAids platform voor seks en seksuele gezondheid. Hier vragen we mensen wel om hun naam (nickname) en leeftijd in te vullen maar daar is natuurlijk geen controle op. Wel kunnen we zien of iemand vaker in de chat is geweest.”
Mariëlle: “We proberen ook qua taal aan te sluiten bij de doelgroep – dichtbij communiceren, noem ik dat. Door ook emoticons te gebruiken, bijvoorbeeld, of makkelijke woorden te gebruiken. Ondanks dat je ver weg bent en het anoniem is, kun je zo toch dichtbij de cliënt komen.”
Wat is belangrijk in jullie aanpak?
Edward: “Je moet elke vraag serieus nemen. Ook als je in eerste instantie denkt dat je te maken hebt met een puber die uit verveling rare vragen gaat stellen. Want af en toe merk je door de manier van communiceren dat er meer aan de hand is. Dat moet je eruit vissen.”
Mariëlle: “Het is dan de kunst om dat te benoemen en door te vragen. Je moet de vraag achter de vraag zien te vinden. Soms zit er inderdaad een heel verhaal achter.”
Zijn alle vragenstellers jong?
Edward: “Gevoelsmatig denk ik dat de gemiddelde leeftijd tussen de 17 en 23 jaar ligt, met uitschieters naar boven.”
Mariëlle: “Bij ons zijn ze vaak jonger. We krijgen regelmatig vragen binnen van meisjes van 12 of 13 jaar en jongens van 15, 16 jaar die al erg aan het experimenteren zijn, op allerlei gebieden. Soms vraag ik me af hoe zij zich zo kunnen laten meevoeren.”
Edward: “Er is veel groepsdruk. En internet heeft ook een grote invloed.”
Is het daarom juist belangrijk om jongeren verschillende manieren te bieden om vrijuit vragen te stellen?
Edward: “Ja: niet alleen om uitleg te geven maar ook om zaken te normaliseren. Internetfilmpjes zorgen namelijk voor een enorme prestatiedrang. Als je uitlegt dat pornofilmpjes geen juiste weergave van de werkelijkheid zijn, gaat er vaak een wereld voor ze open.”
Mariëlle: “Dat bewijst weer hoe belangrijk het is om jongeren zich veilig te laten voelen zodat zij ook het verhaal achter de vraag vertellen. Dan pas kun je ze een goed advies geven.”
Weten jongeren dan minder dan vroeger over seks en seksuele gezondheid?
Edward: “Ouders denken dat jongeren alles al weten, school gaat daar ook vanuit maar ondertussen blijkt dat jongeren toch vaak niet goed voorgelicht zijn.”
Mariëlle: “Dat is zo belangrijk. Kijk bijvoorbeeld naar anticonceptie – daar krijgen we heel veel vragen over. Er zijn zoveel mogelijkheden. Jongeren hebben goede informatie nodig om de juiste keuze te maken. Er is veel onzekerheid en daardoor wordt er te snel gewisseld tussen middelen, wat niet goed is voor hun lichamen of voor de betrouwbaarheid van een middel. Wij proberen jongeren gerust te stellen als zij vragen hebben over gebruik of bijwerkingen. En leggen uit dat het beter is om een middel een tijdje aan te kijken dan meteen over te stappen op iets anders.”
Edward: “De laagdrempeligheid om via een chat of app anoniem vragen te kunnen stellen is zo belangrijk. Ik merk dat veel mensen hun eigen huisarts niet vertrouwen. Zij zijn – onterecht – bang dat hun familie toch op de hoogte wordt gebracht.”
Mariëlle: “We streven er altijd naar een cliënt gerust te stellen en zich voldoende veilig te laten voelen om uiteindelijk de weg naar zijn eigen huisarts te vinden. Dat is niet altijd even makkelijk maar wel het doel. Alles valt of staat met communicatie en vertrouwen.”
Mariëlle van de Ven is kwaliteitscoördinator bij Medicinfo. Zij zorgt ervoor dat de kwaliteit van de communicatie en medische informatie gewaarborgd is. Voordat zij twaalf jaar geleden in dienst trad van Medicinfo, werkte zij twintig jaar als verpleegkundige in het Elizabeth- TweeSteden Ziekenhuis.
Edward de Haan werkt ruim 16 jaar als sociaal verpleegkundige seksuele gezondheid bij GGD Hart van Brabant. Daar houdt hij onder meer spreekuren voor soa-onderzoek en geeft advies bij seksuele vragen (Sense). Eerder was hij werkzaam op de soa-poli van Erasmus MC in Rotterdam.
Sense
Jongeren die vragen hebben over seks of problemen hebben met seks kunnen terecht bij Sense, dé betrouwbare site over seks. Hier vind je heel veel informatie over seksualiteit, maar ook over verliefdheid, relaties, liefde en alles wat daarbij komt kijken. Via de website kunnen jongeren hun vragen stellen per mail, telefoon of per chat en kunnen zij een afspraak maken voor een persoonlijk gesprek.